STAANDE KLOK Joseph Norris Amsterdam Ca. 1685 Nederland

M&R6

STAANDE KLOK
Gesigneerd: Joseph Norris Amsterdam
ca. 1685
Nederland

Uurwerk:
Messing platine uurwerk met ankergang en slinger en voorzien van bolt and shutter maintaining power. Het uurwerk is voorzien van slagwerk dat de hele uren voluit en de halve uren eenmaal slaat op een bel. Het geheel wordt aangedreven door gewichten die vervaardigd zijn van lood en bekleed met messing.

Wijzerplaat:
De vierkante wijzerplaat is bekleed met fluweel en heeft een verzilverde cijferring met zwart ingelakte Romeinse cijfers voor de uren, Arabische cijfers voor iedere vijf minuten en streepjes voor de overige minuten. Op de hoeken zijn gegoten hoekornamenten in de vorm van cherubijntjes ter versiering aangebracht. De wijzers zijn vervaardigd van gegraveerd en verguld messing. In het centrum boven de VI is een datumvenster aangebracht. Onder de XII is de verzilverde secondering geplaatst, voorzien van Arabische cijfers en een messing vergulde wijzer. De bovenzijde van de deze cijferring is verbreed en hierop is de signatuur Joseph Norris Amsterdam gegraveerd. De opwindgaten zijn bij de III en de IX geplaatst. De hoeken naast de cijferring worden opgesierd door gegoten messing ornamenten, elk met een engelenkopje.

Kast:
De fraai geproportioneerde eiken kast is gefineerd met notenhout. De kap, die voor het opwinden omhooggeschoven moet worden (‘rising hood’) is aan beide zijkanten voorzien van klankgaten. De wijzerplaat wordt geflankeerd door getorste zuilen, voorzien van houtgesneden basementen en kapitelen. De kap is versierd met randen van houtsnijwerk en op de kast is een fraai houtgesneden ornament geplaatst in de vorm van een wapenschild. Ook het ovalen slingervenster wordt omrand door een fraai houtgesneden omlijsting. De voet is ingelegd met een bloemmotief en het geheel staat op vier bolpootjes.

Gangduur: 1 week.
Hoogte: 198 cm.
Breedte: 43,5 cm.
Diepte: 23 cm.

Literatuur: H.M. Vehmeyer, Antieke uurwerken, een familieverzameling, blz. 611.

Joseph Norris.
Joseph Norris, geboren in 1650 in Abbington bij Oxford, was de 12 jaar jongere broer van Edward Norris, geboren in 1637 en overleden in 1726. Joseph ging op 12-jarige leeftijd bij hem in de leer voor een periode van 8 jaar. Hij overleefde ‘The Plague’ en ‘The great London Fire’, respectievelijk in 1665 en 1666. Door de brand moesten beide broers verhuizen van The Crossed Keys in Lothbury naar Dove Court in London. Na het vredesverdrag tussen Engeland en Nederland in 1674, ging Joseph Norris in 1675 naar Holland en vestigde zich in Amsterdam. Zijn oude leermeester Ahasuerus I Fromanteel was daar reeds sinds 1667 en zou in 1676 naar Engeland terugkeren. Of het einde van de oorlog wellicht bepalend was voor het tijdstip waarop Joseph Norris naar Holland trok, is niet bekend. Ongetwijfeld bestond er een relatie tussen Fromanteel I en Joseph Norris, daterend uit de jaren dat deze bij Fromanteel in de leer was. Men is van mening dat Fromanteel, gedurende zijn Holland-periode, daar geen staande klokken met lange slinger en ankergang vervaardigde, maar de werken kant-en-klaar uit Londen importeerde. Daaruit concludeert men dat Joseph Norris de eerste was die in Holland staande klokken met ‘Royal Pendulum’ en ankergang maakte, en wel in of direct na 1675. Joseph Norris woonde en had zijn werkplaats bij De Beurs op de Dam in Amsterdam. In 1677 huwde hij Alicia Arnold uit Tonstelle (Engeland) in een Engels Gereformeerde Kerk. Hij werd spoedig een van de belangrijkste uurwerkmakers in Amsterdam. Hij keerde in 1692 naar Abingdon terug en vervaardigde nog klokken in de werkplaats van zijn broer in Dove Court Londen. Tot zijn dood in 1726 bekleedde hij tal van vooraanstaande functies in het openbare en kerkelijke leven in Abingdon. Uurwerken, gesigneerd “Joseph Norris London”, moeten ofwel dateren uit de periode 1670-1675 (voor Amsterdam) of 1692-1696 (na Amsterdam). In dit laatste jaar eindigde zijn lidmaatschap van de Clockmakers Company. Uurwerken, gesigneerd “Joseph Norris Amsterdam”, moeten derhalve gedateerd worden tussen 1675-1692.
(Bron: Bailey, Loomes, Morpurgo, Plomp, Zeeman)