LADDERKLOK “SHAKU-DOKEI” Circa 1860 Japan

Japanse & Chinese klokken Wandklokken

M&R154a

LADDERKLOK “SHAKU-DOKEI”
Circa 1860
Japan

Uurwerk
Messing platine-uurwerk op spillegang met balans. De messing voorplatine met gegraveerde laurierkrans om de indicatie-ring en stalen wijzertje is voorzien van gegraveerde bladmotieven. Tevens bevindt zich hier de opwindas voor het gaandwerk. Het uurwerk wordt omgeven door een messing frame. Het gaandwerk wordt aangedreven door een gewicht.

Wijzerplaat
De houten wijzerplaat is voorzien van 13 verschuifbare, messing ’toki’s’ voor de uuraanduiding. De toki’s zijn gegraveerd en ingelakt. De Japanse tekens op de toki’s stellen de volgende getallen voor, van boven naar beneden: 6, 5, 4, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 9, 8, 7, 6. De decoratief ajourgezaagde messing wijzer schuift aan de linkerzijde langs de toki’s van boven naar beneden.

Kast
De gehele kast is vervaardigd van shitanhout. De beide zijkanten naast het uurwerk zijn net als de voorzijde voorzien van een venster, waardoor het uurwerk zichtbaar is. Om de klok op te winden en op tijd te zetten dient men de voorzijde omhoog te schuiven. Onder in de houten kast is een kleine lade waar de opwindsleutel zich bevindt.

Gangduur 1 dag
Hoogte 39.5 cm.
Breedte 5.5 cm.
Diepte 6 cm.

Literatuur
– W. Brandes, Alte Japanische Uhren.
– N.H.N. Mody, Japanese clocks.
– TIJDschrift 0203 en 0204

Japanse tijdmeting
De Japanse tijdmeting verschilt in grote mate van de Westerse tijdmeting. In plaats van een uur als vaste waarde te nemen verschilt in Japan de lengte van een uur, toki genaamd, naar de lengte van de dag en de nacht. De dag en de nacht zijn beide ingedeeld in 6 toki, die van zonsopgang tot zonsondergang en van zonsondergang tot zonsopgang gerekend worden. In de zomer zijn de dagen langer dan de nachten en duurt dientengevolge een toki overdag ook langer dan ’s nachts. In de winter werkt dit andersom. Om deze reden zijn er Japanse klokken met verschuifbare plaatjes, zodat de lengte van de toki veranderd kan worden. Tevens zijn er klokken waarbij de cijferring vastzit, maar waarbij het tikgetal van de klok te veranderen is door de gewichtjes van de waag te verplaatsen, zodat de klok langzamer of sneller gaat lopen. Dit komt voor bij de oudere klokken. De cijfers van de klok lopen van 9 naar 4. Het enige cijfer dat ‘vast’ is, is 9 uur, ons middaguur 12 uur. De Japanse klokken geven aan hoeveel uren er nog komen in de toekomst (na de 5 komt de 4), Europese klokken geven aan hoeveel uren er al voorbij zijn (na de 5 komt de 6). In Japan was het cijfer 9 heilig. Elke toki, 12 in totaal, had ook een eigen teken van de dierenriem die ook wel werden afgebeeld op een cijferring rondom de gewone cijferring.

Lees meer Neem contact op