FIGURENUHR ‘DROMEDARIS’ MET MECHANIEK Ca. 1600 Duitsland

M&R217

FIGURENUHR ‘DROMEDARIS’ MET MECHANIEK EN SLAGWERK
Circa 1600
Duitsland

Uurwerk
Het door veren aangedreven uurwerk is opgebouwd tussen messing platines en bestaat uit drie treinen voor gaand- en kwartierslagwerk. Het gaandwerk heeft een veerton met snek en snaar en spillengang met balans, terwijl het slagwerk de kwartieren op een kleine bel aangeeft (vier maal), op het uur gevolgd door de uren op een grotere bel. Tevens wordt op het hele uur het mechaniek geactiveerd, waarbij de ruiter de dromedaris met een zweep aanspoort. Wanneer de klok loopt bewegen de ogen van de dromedaris via een verbinding met de balans. De bellen van het slagwerk zijn naast elkaar op de onderplatine geplaatst. Hier is ook de uursluitschijf aangebracht, gedeeltelijk verborgen door de grote bel, die voorzien van Arabische cijfers, een fraai gegraveerde roos in het centrum en een blauwstalen wijzertje, dat het laatst geslagen uur aangeeft. Aan de andere kant, ook deels onder de grote bel, wordt op een kleine cijferring met een blauwstalen wijzertje de stand van het kwartierslagwerk aangegeven. Tevens bevindt zich hier een reglageschijfje voor de uitregeling van het gaandwerk. Het uurwerk wordt vanaf de onderkant opgewonden.

Wijzerplaat
Op de vuurverguld messing voet van de klok is een kleine zilveren cijferring aangebracht. Deze is voorzien van Romeinse uurcijfers met halfuurverdeling, en is omringd door een vuurverguld messing ring met Romeinse kwartiercijfers, Arabische vijfminutenaanduiding en minuutverdeling. Het centrum is fraai gegraveerd in krullende blad en bloemmotieven terwijl bij de XII een vaas met bloemen is gegraveerd, die geflankeerd wordt door twee vlinders. De tijd wordt aangegeven door twee geblauwd stalen wijzers.

Kast
De vuurverguld messing kast beeldt een dromedaris met ruiter uit. De teugels en de banden van het zadel zijn vervaardigd van zilver en verzilverd koper. De vuurverguld messing ruiter houdt een zweep in zijn rechterhand. De dromedaris is geplaatst op een achtkantige, met ebbenhout gefineerde voet. Alle zijden zijn versierd met verzilverde ornamenten en het geheel rust op acht pootjes.

Gangduur 1 dag
Hoogte 43 cm.
Breedte 30 cm.
Diepte 25,5 cm.

Literatuur & media
Behalve deze dromedaris zijn er nog drie soortgelijke Figurenuhren in de vorm van een dromedaris bekend:
• Maurice en Mayr, Die Welt als Uhr, München, 1980, blz. 255
• Klaus Maurice, Die deutsche Räderuhr, Band II, München, 1976, fig. 298 en 299
• D. Roberts, Mystery, Novelty and Fantasy Clocks, Atglen, 1999, blz. 37
• Winters, Bliss, Avery en Bowman, A Renaissance Treasury, The Flagg Collection of European Decorative Art and Sculpture, Manchester, USA, 1999, blz. 38 en 39.
• Collectie Milwaukee Art Museum: http://collection.mam.org/details.php?id=4973,