NACHTKLOK VEILLEUSE Ca. 1750 Zwitserland

M&R76

NACHTKLOK VEILLEUSE
Circa 1750
Zwitserland

Uurwerk
Deze nachtklok Veilleuse heeft een messing platine-uurwerk op spillegang, slinger met zijde-ophanging en cycloïde boogjes. Het uurwerk is voorzien van slagwerk op dat de hele uren voluit slaat op een bel. Men kan het slagwerk laten repeteren middels het koordje aan de onderzijde en ook dan wordt het aantal uren geslagen. Het uur- en slagwerk worden aangedreven door een enkele veer in een veerton. Het uurwerk is tevens voorzien van wekkerwerk dat ook aangedreven wordt door een veer in een veerton. De beide veren worden aan de voorzijde opgewonden.

Wijzerplaat
De wijzerplaat bestaat uit een uurwijzerschijf die geplaatst is voor een vlakke messing grondplaat. In deze grondplaat zit een opening waarachter een lichtbron geplaatst kan worden. De uurwijzerschijf is vervaardigd van messing en heeft ajourgezaagde Romeinse cijfers met daartussen ajourgezaagde half-uursaanduidingen. Er is ook een rand met openingen voor de kwartieren. De uurschijf van de nachtklok die bevestigd zit aan een ‘drie-spaakhouder’ draait rond en door het licht van de kaars die er achter staat kan men de tijd ook in het donker aflezen. In het centrum is een rand met gaatjes voor de wekkerinstelling door middel van een pinnetje. Boven de uurwijzerschijf bevindt zich een messing floral gegoten vergulde fret als bekroning, die versierd is met krulmotieven. In het midden van de fret is een medaillon aangebracht met een ajourgezaagd motief in de vorm van een Franse lelie. Deze geeft de tijd aan. Het kleinere ornament onder de cijferring is versierd met een rozet.

Kast
De messing kast van het uurwerk is achter de wijzerplaat geplaatst en heeft aan twee zijden deurtjes, de bel is op een zijde gemonteerd.
Het geheel  staat op 4 gebogen gegoten sierlijk messing vergulde poten die deels kunnen worden ingeklapt.

Gangduur 1 week

Hoogte 32 cm.
Breedte 17 cm.
Diepte 9 cm.

Note
Het probleem om in vroeger tijden in het donker te weten hoe laat het is, werd op verschillende manieren opgelost. Er waren klokken die uitgerust zijn met kleine knoppen op de wijzerplaat, zodat je de tijd met de hand kon ‘voelen’. Er waren natuurlijk de klokken met repeterend werk, een mechanisme dat de tijd aangaf door ofwel het laatste uur te slaan, ofwel de uren, kwartieren en soms zelfs minuten. In het begin van de 19e eeuw werden er zelfs klokken gemaakt die een wijzerplaat op de muur projecteerden. Dit uurwerk heeft een doorboorde cijferring die van achteren verlicht kan worden door een kleine lichtbron. Het compacte en elegante ontwerp met opklapbare pootjes doet vermoeden dat deze klokken ook werden gebruikt voor op reis.